Ер Төстік: Жер асты патшалығына сапар

I Тарау: Жарық дүниеге келген батыр Ерте-ерте, ертеде, байтақ далада бір аңшы болыпты. Оның көп жылдар бойы баласы болмай, Құдайдан тілеген тілегі қабыл болып, бір емес, он баласы дүниеге келеді. Олардың тоғызы ұл, бірі — Ер Төстік еді. Тоғыз ұлының бірінен кейін бірі үйленіп, өз алдына отау тігіп жатқанда, Төстік әлі кішкентай. Анасы: "Балам, сен тоғыз ағаңның ішінде ең кенжесің, бірақ ең ақылдысы бол!" деп үнемі айтып отыратын. Төстік он төрт жасқа толғанда, әкесі аңшылықтан оралмайды. Ел жұрт "Әкеңді жер асты патшасы Шойынқұлақ ұстап алды" деген қауесет таратады. Бұл хабарды естіген Төстік: "Мен әкемді құтқарамын, Жер асты патшалығына сапар шегемін!" деп ант етеді. Ағаларының қарсылығына қарамай, ол анасының батасын алып, өзінің сенімді серігі – аңызға айналған Тайбурыл атқа мініп, ұзақ сапарға аттанады. — Қауіпті сапар, — деді анасы көзіне жас алып. — Аман-есен орал, қарағым! II Тарау: Жер астына сапар және Қияметтің көршілері Төстік әкесінің ізіне түсіп келе жатып, кең далада Жер мен Көктің тоғысқан жеріндегі алып шұңқырды табады. Бұл – Жер асты патшалығына кіретін жалғыз жол еді. Шұңқырдың аузында Төстік өзінің алғашқы көмекшісі, алып күш иесі Шойынқұлақпен кездеседі. Ол Төстіктің батылдығына таң қалып, оған Жер астына түсуге көмектеседі. Шұңқырға арқанмен түскен Ер Төстік қараңғы, ғажайып әлемге тап болады. Бұл әлемде ол өзінің аңызға айналған серіктерін кездестіреді: Желаяқ: Желден де жылдам жүгіретін аяғы бар дос. Таусоғар: Тауды бір ұрғаннан құлататын күш иесі. Келімбет: Дүниедегі барлық ақпаратты білетін, құлағы ұзын шал. Көрқызар: Жердің астындағы көмбені де көре алатын көзі бар жігіт. Саққұлақ: Ең алыс қашықтағы сыбырды да еститін жан. Осы батырлармен біріккен Төстік Жер асты патшалығындағы әкемізді құтқару жолындағы алғашқы сынақтарға дайын болады. III Тарау: Шойынқұлақпен айқас Ер Төстік көп ұзамай Жер асты патшалығының билеушісі, мыстан кемпір Шойынқұлақпен бетпе-бет келеді. Шойынқұлақ – темір мұрынды, темір тісті, адам жегіш құбыжық. Ол Төстіктің әкесін ұстап қана қоймай, Жер бетіндегі күн сәулесі мен ай нұрын ұрлап, жер астына жасырған екен. Алғашқыда Шойынқұлақ Төстікті алдап, оны өз қақпанына түсіргісі келеді. Бірақ Төстік ақылдылығымен және серіктерінің көмегімен оның барлық амалын әшкерелейді. Соңғы шайқас кезінде Шойынқұлақ құбыжыққа айналып, Төстікпен жекпе-жекке шығады. Ұзаққа созылған айқаста Төстік Тайбурылдың көмегімен Шойынқұлақтың әлсіз жерін табады. Төстік: "Әділетсіздік ешқашан жеңбейді!" деп айқайлап, қолындағы қылышымен құбыжықтың жүрегіне салады. Шойынқұлақ жерге құлап, Жер асты патшалығына жарық қайтып оралады. Төстік әкесін тауып, оны босатады. IV Тарау: Жарық дүниеге оралу Шойынқұлақты жеңгеннен кейін, Төстік Жер астындағы тұтқындарды, оның ішінде Күн мен Айдың қыздарын да құтқарады. Күннің қызы Күнікей оның батырлығына таңданып, оған тұрмысқа шығуға келіседі. Төстік енді өзінің жаңа отбасымен, әкесімен және серіктерімен бірге Жер бетіне оралуы керек еді. Жер бетіне шығу үшін оларға ең үлкен қиындық – алып шұңқырдан жоғары көтерілу тұрды. Бірақ Төстіктің адал серіктері мен Тайбурыл аттың күші арқасында олар бірінен соң бірі Жер бетіне шығады. Аспанда Күн мен Ай қайта жарқырап, Жер бетіндегі адамдар бұл батырлықты тойлайды. Ер Төстік әкесін, Күнікейді және достарын алып, туған жеріне оралады. Ол той жасап, көп ұзамай Күнікеймен үйленіп, бақытты өмір сүреді. Ер Төстіктің есімі ел аузында ұзақ жылдар бойы аңыз болып қалады. Қорытынды Ер Төстіктің оқиғасы – бұл тек қиял-ғажайып емес, сонымен қатар батылдықтың, достықтың және өзара көмектің маңыздылығын көрсететін сабақ. Ол әрбір қиындықты жеңуге болатынын, егер сен адал болсаң, әрқашан көмекшілер табылатынын дәлелдеді.